Τα Όντραντεκ και η Φαστιτόκαλον

Το Εγχειρίδιο φανταστικής ζωολογίας ή μετέπειτα Βιβλίο των φανταστικών όντων είναι ένα απίθανο λεξικό ανύπαρκτων και εκπληκτικών πλασμάτων που κατοικούν ανά τους αιώνες σε βιβλία, ιστορίες και μύθους απ΄ όλο τον κόσμο. Στα λήμματά του περιλαμβάνονται αλλόκοτες ζωόμορφες -αλλά και ανθρωπόμορφες ενίοτε -οντότητες που ο συγγραφέας του ανέσυρε από λαϊκά μυθοπλαστικά, ιερά και ιστορικά συγγράμματα όπως η Οδύσσεια του Ομήρου, οι Μεταμορφώσεις του Πλίνιου, η Θεογονία του Ησίοδου, οι Ιστορίες του Ηρόδοτου, οι Χίλιες και Μια Νύχτες, τα Ταξίδια του Μάρκο Πόλο αλλά και η Παλιά Διαθήκη, και από παραμυθάδες συγγραφείς, φιλόσοφους και ποιητές όπως ο Βιργίλιος, οι αδερφοί Γκριμ, ο Ρούντολφ Στάινερ, ο Πόου, αλλά και ο Κάφκα, ο Ουέλς, ο Στήβενσον ή ο Λιούις (αγαπημένα ονόματα του πάνσοφου Μπόρχες που γενικώς εμφανίζονται συχνότατα σε όλο το έργο του ) όπως και πολλοί άλλοι. Το πρώτο βιβλίο γράφτηκε το 57’ και 10 χρόνια μετά προστέθηκαν άλλα 34 λήμματα για τη δεύτερη έκδοση. Το τελικό Βιβλίο που κυκλοφορεί πια περιέχει 120 λήμματα.
Για όποιον λοιπόν τυχαίνει να αναρωτιέται τι δουλειά μπορεί να έχει το ψάρι Μπααμούτ με τη δημιουργία του κόσμου και τι στο καλό είναι ο Πίθηκος του μελανοδοχείου, αγνοεί το πως περιγράφει ο Φλωμπέρ το βιβλικό τέρας Μυρμηκολέων και το τι έγινε όταν οι Καθρεφτάνθρωποι εισέβαλαν στη γη, ξέχασε πως ξεγέλασε η ζηλιάρα πρωτόπλαστη Λίληθ την Εύα και ποιο είναι εκείνο το μυθικό πουλί στο οποίο αναφέρονται ο Σεβάχ ο θαλασσινός αλλά και ο Μάρκο Πόλο και έχει φάει τον κόσμο να βρει από πού μας έρχονται οι Ιππόγρυπες, το Βιβλίο των Φανταστικών όντων είναι γεμάτο ανύποπτες απαντήσεις ως ο καταλληλότερος και πιο ενημερωμένος οδηγός για τις άβατες χώρες του φανταστικού και του αφάνταστου.
Εμπνευσμένος από αυτό το θησαυρό παγκόσμιας φαντασίας και μετά από ανάθεση από έναν από τους πιο σημαντικούς εκδοτικούς οίκους του Μεξικού, ο πολυσχιδής μεξικανός καλλιτέχνης Francisko Toledo, εικονογραφεί με το προσωπικό του ιδιόμορφο «αφαιρετικό ρεαλιστικό» ύφος το βιβλίο του Borges προσφέροντας στην Ιστορία των τεχνών άλλο ένα συνταίριασμα ζωγραφικής και λογοτεχνίας όπως αυτά που μας έχουν δώσει κατά καιρούς οι εξαιρετικές εικονογραφήσεις της Σαλώμης του Όσκαρ Ουάιλντ από τον Beardslay, των ποιημάτων του Καβάφη από τον Χόκνεϊ, της Θείας Κωμωδίας του Δάντη από τον Νταλί, της ποίησης του Ελύτη και του Σεφέρη από τον Μόραλη και σίγουρα πολλές άλλες ακόμα που (ου γαρ...)ξεχνάω αυτή τη στιγμή ή απλώς αγνοώ.
Οι εικόνες του, που παραπέμπουν πότε σε οργανικές φόρμες πότε σε προϊστορικές τοιχογραφίες, ισορροπούν σοφά μεταξύ αφαίρεσης και αναπαραστατικότητας ώστε- ως σωστή εικονογράφηση- να αφήνουν αρκετό χώρο στην φαντασία του θεατή για να τις προσαρμόσει στις δικές του ερμηνείες για τα μυθικά πλάσματα του βιβλίου.
Η εικονογράφηση της Φανταστικής Ζωολογίας του Μπόρχες από τον Φρανσίσκο Τολέδο εκτίθεται με τον τίτλο Φανταστικά Όντα στο Κεντρικό Κτήριο του Μουσείου Μπενάκη έως τις 11/1/2009.

Μουσείο Μπενάκη
Κουμπάρη 1 & Βασ. Σοφίας
τηλ 210 367 1000
fax 210 367 1063
Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο: 9:00 - 17:00
Πέμπτη: 9:00 - 24:00
Κυριακή: 9:00 - 15:00