Beuys just wanna have fun

Πρώτα πρώτα πρέπει να ομολογήσω ότι αγαπώ τις μεγάλες διοργανώσεις τέχνης. Ίσως να είναι στερητικό από τα όψιμα μετεφηβικά μου χρόνια όταν ψευτο-χόρταινα τις ιδιάζουσες καλλιτεχνικές ορέξεις μου με τις περιορισμένες και αποστειρωμένες εκθέσεις της Εθνικής πινακοθήκης- άντε και καμιά εκδήλωση στην ΑΣΚΤ στη χάση και τη φέξη- και με ατέρμονες βόλτες στις λίγες, τότε, και μετριοπαθείς Αθηναϊκές γκαλερί. Ευτυχώς τα τελευταία δέκα χρόνια τα πράγματα έχουν αλλάξει. Πέρα από τις αίθουσες τέχνης, που πληθαίνουν μέρα με την μέρα με γεωμετρική πρόοδο, έχουμε ευχαριστηθεί επαρκώς μεγάλες εκθέσεις και κυκλοφορεί η υποψία ότι ίσως πλέον σ’ αυτό τον χώρο να μπορούν να ευδοκιμήσουν ακόμα και φιλόδοξα σχέδια. Στο κάτω κάτω έχουμε ζήσει και μια Outlook και φέτος πλέον δύο –παρακαλώ- Biennale. Ανεξάρτητα λοιπόν από το τι περίμενα και τι τελικά μου άρεσε, χάρηκα που επιτέλους είδα τόση σύγχρονη τέχνη μαζεμένη μόνο τρεις στάσεις του μετρό μακριά από το σπίτι μου (ούτε αεροπλάνα, ούτε τραίνα).
Σαφώς και δεν θα μπορούσα να έχω απαιτήσεις εύρους Βενετίας ή Kassel οπότε και δε δηλώνω καμία διάθεση να παραπονεθώ για τη διοργάνωση και την «υποστήριξη» του όρου Biennale που οι Χ Υ Ζ (όπως οι διοργανωτές αρέσκονται να υπογράφουν) διάλεξαν να δώσουν στην έκθεσή τους. Θεωρώ ότι έχουν το ακαταλόγιστο της παρθενικής φοράς και -γιατί όχι-της αποκοτιάς τους να είναι οι πρώτοι που πήραν την απόφαση να το κάνουν.
Προσπερνώ καλοπροαίρετα λοιπόν το γεγονός ότι ένα από τα πιο αγαπημένα μου έργα του Κεσσανλή σχεδόν εξαφανίζεται λόγω του στησίματός του και αρνούμαι πεισματικά να σχολιάσω περαιτέρω την τόσο κεντρική επίδειξη κακογουστιάς και κιτς μεγαλεπήβολης ευκολίας του Φαϊτάκη, σε αυτό τον ανεκδιήγητο συνδυασμό με το ναι μεν ιστορικό, αλλά κατά τα άλλα αδιάφορο σχέδιο του Πικάσο.
Σίγουρα δεν θα πρωτοτυπήσω αναφέροντας πόσο επιτυχημένη επιλογή εισόδου μου φάνηκαν οι διαδοχικές ανατινάξεις των Rosefeldt και Steinle σε αντίθεση με τις παρωχημένες κλισέ μανιφεστοειδείς εγκαταστάσεις του Κενού Δικτύου-που πολύ θα ήθελα να ξέρω πως καταφέρνουν και παρεισφρέουν παντού- που ακολουθούν.
Το έργο του Σαββίδη με εντυπωσίασε με το εννοιολογικό του υπόβαθρο-ένα τριπλό προωθημένο πολεοδομικό what if- αλλά και με την τεχνική του αρτιότητα και στην ίδια «μέρα» ξεχώρισα επίσης τη δουλειά του Ρουμάνου Muresan εμπνεόμενη στο πνεύμα του μεταμοντέρνου από το περίφημο γλυπτό του Κatalan «Η ένατη ώρα».
Ουσιαστικότατο σχόλιο στη λογοκρισία, τη θέση της τέχνης, το ρόλο των media, το επιβαλλόμενο πρέπον και τη στάση της διανόησης, το «Inner time of television» των Otolith Group είναι ίσως το καλύτερο έργο της έκθεσης.
Η εντυπωσιακή εγκατάσταση του De Jong με τους αρλεκίνους, αν και με την ευκολία του μεγέθους, είναι έργο ευαίσθητο και τελικά εκφραστικά αποτελεσματικό κάτι που δε συμβαίνει αναλόγως με τα γύρω του παρωχημένα ζωγραφικά των Klechner και Βαρελά.
Για άλλη μια φορά ο Τότσικας στέκεται θαυμάσια άμεσος και ανελέητος και η Σαγρή εκνευριστικά εγωπαθής και αυτοαναφορική.
Στην εγκατάσταση των assume vivid astro focus διασκέδασα αρκετά ώστε να γειωθώ όσο έπρεπε με το μηδενιστικό σκηνικό των Kimberly Clark και το σκληρό αλλά εύστοχα πολιτικό βίντεο του Ozgen (επίσης από τα καλύτερα της έκθεσης).
Στην «έκτη μέρα» ξεχώρισα το σύντομο αλλά δυνατό βιντεάκι της Pong και βέβαια τη δουλειά με την οποία κλείνει η έκθεση, το λιτό αλλά ανατριχιαστικό έργο της Μυλωνά. Και οι δύο αυτές περιπτώσεις αποδεικνύουν τη δύναμη του λακωνικού στην τέχνη. (Ο Borges είχε πει κάποτε ότι δε βλέπει το γιατί να γράφει κανείς πολυσέλιδα μυθιστορήματα όταν ο,τιδήποτε μπορεί κάλλιστα να ειπωθεί και με ένα σύντομο διήγημα…)
Χάρηκα επίσης πολύ που είδα έργα του Gober, του Bock (αν και δεν είχα τις ψυχικές αντοχές να το δω ολόκληρο) και του Jarman (απλώς συγκλονιστικό).

EMERGENCY ROOM

The exhibition changes every day at 12.30
The exhibition comments on politics today
The exhibition is unpredictable
The exhibition is alive


Για τον Thierry Geoffroy -επονομαζόμενο και Colonel- η τέχνη είναι ένα πεδίο μάχης. Για να αντεπεξέλθεις πρέπει να έχεις αυτοπειθαρχία, εγκράτεια, εγρήγορση και καλή φυσική κατάσταση καθώς και να είσαι έτοιμος ανά πάσα στιγμή να παρέμβεις οπουδήποτε.

Οι καλλιτέχνες που -κυριολεκτικά- στρατολογήθηκαν για το Emergency room δοκιμάστηκαν δεόντως σε όλες αυτές τις αρετές προκειμένου να παραδίδουν κάθε μέρα-όσοι τουλάχιστον «υπάκουσαν» στις πρωταρχικές οδηγίες-και ένα καινούριο έργο με ερέθισμα την απολύτως τρέχουσα επικαιρότητα.
Η διαδικασία συμμετοχής εμπεριείχε τρέξιμο γύρω από την ακρόπολη-για να μη ξεχνάμε που βρισκόμαστε-, στρατιωτική πειθαρχία την ώρα της δουλειάς που γίνεται in situ, no drinking no smoking- η τέχνη θέλει ευλαβική προσήλωση και ετοιμότητα, κάθε περισπασμός είναι εμπόδιο στην έμπνευση- αλλά και αντάρτικη διείσδυση στην Αθηναϊκή Biennale τη μέρα των εγκαινίων αυτής.
Η βασική σύλληψη του project, που ήδη έχει λάβει χώρα στη Δανία, στη Γερμανία, στη Νέα Υόρκη και από την 1 Σεπτέμβρη τρέχει και στην Αθήνα, στη γκαλερί Ιλεάνα Τούντα, είναι ουσιαστικά η γνωστοποίηση της άποψης των καλλιτεχνών για τα ημερησίως τεκταινόμενα- τι σκέφτονται διαβάζοντας την εφημερίδα, βλέποντας ειδήσεις στην τηλεόραση ή ψάχνοντας τα νέα στο Internet. Το ζητούμενο λοιπόν δεν είναι η καλλιτεχνική ποιότητα αλλά η έκφραση της θέσης του καλλιτέχνη, η οποία –βεβαίως- μπορεί να αποδοθεί αποτελεσματικά μόνο μέσα από τα δημιουργήματά του. Το έργο του καλλιτέχνη Geoffroy είναι η συγκομιδή των απόψεων αυτών.
Και εδώ ξεκινούν τα προβλήματα.
Πρόκειται για εφετζίδικο project όπου ο καλλιτέχνης/ επιμελητής εκμεταλλεύεται/ καρπώνεται τον εξαναγκασμένο οίστρο των φιλότιμων συμμετεχόντων καλλιτεχνών ως προσωπικό έργο ή είναι πράγματι μια ευκαιρία για δημιουργική εκτόνωση αλλά και-κυρίως- προσωπική δοκιμασία της ποικιλίας δυνατοτήτων έκφρασης, της εφευρετικότητας και της επινοητικότητας των δημιουργών καθώς και εξάντληση της «έμπνευσης της ημέρας» (αν αυτό είναι κάτι που υφίσταται); Με άλλα λόγια με τι έχουμε να κάνουμε τελικά, με χαμαλίκι ή με πρόκληση;
Το σκεπτικό του «δεν μας νοιάζει η ποιότητα αλλά η γνώμη του καλλιτέχνη»
υποδαυλίζει προχειρότητα και ευκολία ή πρόκειται για θεμιτή επιείκεια καθώς η προσδοκώμενη αυτόματη καλλιτεχνική αντίδραση στα γεγονότα δεν μπορεί να παράγει πάντα τα καλύτερα; Δίκοπο μαχαίρι.
Οι επιμελείς που δέχτηκαν πλήρως την πρόκληση αναμετρήθηκαν τελικά με τον εαυτό τους στο κατά πόσο μπορούν να είναι σε καθημερινή βάση δημιουργικοί και επινοητικοί ή μήπως τελικά στο κατά πόσο η έμπνευση έρχεται κατά παραγγελία; Ύπουλο ερώτημα.
Ασφαλώς υπήρξαν και οι «κοπανατζήδες» που απέφυγαν το καθημερινό εγερτήριο ή την επί τόπου δουλειά φέρνοντας ήδη έτοιμες δουλειές με διάφορα διπλωματικά προσχήματα. Γενικώς πάντως το πλήθος των καλλιτεχνών-οι οποίοι ήταν Έλληνες και ξένοι κάθε ηλικίας από φοιτητές της καλών τεχνών μέχρι καταξιωμένους ενεργούς καλλιτέχνες της εγχώριας τουλάχιστον σκηνής- κυμαινόταν από 7 άτομα μέχρι 30.

Όπως είναι αναμενόμενο θεματικά κυριάρχησαν οι πυρκαγιές και οι εκλογές αλλά πολύ ενδιαφέρον είχαν και έργα σχόλια σε μεμονωμένα περιστατικά από την παγκόσμια επικαιρότητα -όπως αυτό του Ταξιαρχόπουλου σχετικά με την διαπόμπευση μιας Γιαπωνέζας πολιτικού εν έτη 2007, ή του Γιαννάκη για την βομβιστική επίθεση-αυτοκτονία ενός 22 -χρονου στη Βομβάη- ή θέματα επιστημονικής φύσεως όπως η άποψη του Hawking για μετοίκηση σε άλλο ηλιακό σύστημα που εικονοποίησε η Μιχαλάκη.

Προσωπικά εκτιμώ και επικροτώ κάθε πειραματική απόπειρα που εγείρει προβληματισμούς-ανεξάρτητα αν συμφωνώ ή όχι με τη λογική της. Πόσο μάλλον όταν το αποτέλεσμα αναδύει εξαιρετικές προσπάθειες.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση κάποιοι καλλιτέχνες ξεπέρασαν μάλλον κατά πολύ τις προσδοκίες του εγχειρήματος καθώς στα εγκαίνια -όπου είχε γίνει μια επιλογή από τα έργα όλης της πρώτης εβδομάδας- εμφανίστηκαν δουλειές υψηλότατης καλλιτεχνικής ποιότητας.
Η Οικονομοπούλου και ο-νεότατος- Μόρης- για παράδειγμα, που βρίσκονταν εκεί καθημερινά για μια βδομάδα ανταποκρινόμενοι πλήρως στην πρόκληση του Στρατηγού- έδωσαν έργα αρτιότατα τόσο ως καλλιτεχνική σύλληψη όσο και ως τεχνική (η μεν ευαίσθητα και επικεντρωμένα στο ανθρώπινο στοιχείο, ο δε χιουμοριστικά και πολιτικά), ο Φουτρής για άλλη μια φορά ήταν επινοητικότατος, ο Ιωάννου επίσης πολύ εύστοχος στα πολιτικά του σχόλια.

Από κει και μετά το τι μπορεί να κάνει κανείς υπό το πρόσχημα της τέχνης είναι μια άλλη-και μεγάλη- ιστορία…

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το project:
www.emergencyrooms.org

Ειδικότερα για την πραγματοποίησή του στην Αθήνα και για φωτογραφίες από κάθε μέρα υπάρχει το blog:
http://emergencyroom-athens.blogspot.com/